Wandelroutes Nederland - Vlaanderen - Santiago de Compostela

laatste wijziging op 20-01-2021

Nieuw op deze site: (20-01-2021) Bij route 42 is extra informatie toegevoegd. (5-12-2020) Op route 26 is het laatste ontbrekende stukje tussen Lille en Meurchin nu ook beschreven.
(17-11-2020) Er is een nieuwe gids verschenen over route 20, van Tournai naar Parijs. Franse en Engelse versie in één boekje.

Om de kaart online te raadplegen:

Klik op de nummertjes bij de routes op de kaart voor de routegidsen.

Schuif de kaart met behulp van de schuifbalken

Voor meer ruimte voor de tekst of voor de kaart: verschuif de balk ertussen.

Via het menu te vinden:

Voor de wandelroutes een grote kaart vanaf Nederland tot aan Santiago, en een detailkaart Nederland-België

Voor fietsers is er een overzichtskaart met fietsroutes en bijbehorende fietsgidsen, en de nodige informatie.

De meeste informatie op deze site is ook beschikbaar in gemakkelijk af te drukken pdf bestanden. Zie hiervoor bij Downloads.

Er is een lijst met handige links: websites waar u meer informatie kunt vinden met uitleg over wat daar dan te vinden is.

Ik ben altijd blij met zinnige op- en aanmerkingen. Heeft u aanvullingen, verbeteringen of suggesties, of wilt u iets vragen? U kunt het kwijt bij Contact

















































Lijst bij de kaart: Wandelroutes Nederland - Vlaanderen - Santiago.

De nummers corresponderen met de nummers bij de routes op de kaart

Nederland

  1. Jacobswegen in Nederland Deel 1 West; 2e druk 2018; Nederlands Genootschap van Sint Jacob, Bram van der Wees e.a.
    ISBN:978-90-808567-7-6
    a: Den Oever - Haarlem - Amsterdam - Utrecht - Den Bosch - Postel of Roermond.
    b: Haarlem - Den Haag - Vlissingen - Brugge of Gent.
    c: Schipluiden - Dordrecht - Bergen op Zoom - Antwerpen.

    Terug naar begin
  2. Jacobswegen in Nederland Deel 2 Oost; 2e druk 2018; Nederlands Genootschap van Sint Jacob, Bram van der Wees e.a.
    ISBN:978-90-808567-8-3
    a: Hasselt - Utrecht - Breda - Antwerpen,
    b: Hasselt - Doesburg - Nijmegen (aansluiting Jacobspad Limburg) - Den Bosch
    c: Oldenzaal - Enschede - Doesburg.

    Terug naar begin
  3. Het Jabikspaad; 7e druk 2018; Stichting Jabikspaad Frieslân en uitgeverij Bornmeer;
    ISBN:97-89056154462;
    Jacobiparochie - Hasselt

    Terug naar begin
  4. Het Jacobspad Groningen; Stichting Jacobspad Groningen - Drenthe;
    Uithuizen - Hasselt

    Terug naar begin
  5. Jacobspad Limburg Tussen Rijn en Maas deel 3; 1e druk 2004 Annette Heusch-Altenstein e.a.; ISBN:978-3-7616-1674-1
    Millingen - Venlo - Roermond - Thorn - Maastricht - Eijsden
    Deze Nederlandse versie is nog verkrijgbaar in de webwinkel van het Nederlands Genootschap.

    Van de Duitstalige versie hiervan: Jakobswege band 3; Bachem verlag; is een bijgewerkte druk: 2e druk 2008;
    ISBN:978-3-7616-1673-4

    Terug naar begin
  6. Pelgrimspad deel 1; uitgave 2016; ISBN:978-90-71068-942;
    en deel 2; uitgave 2016; ISBN:978-90-71068-959; Wandelplatform LAW;
    Amsterdam - Den Amsterdam - Den Bosch - Visé

    Terug naar begin
  7. Nijmegen - Keulen - Trier

    Het lijkt erop dat de gids van het traject Nijmegen-Keulen niet meer wordt bijgedrukt. Wel kan je op NIJMEGEN-KEULEN en op KEULEN-TRIER voor het traject Nijmegen-Trier informatie en gps tracks vinden.

    Jakobswege Band 4, Nijmegen-Keulen; duitstalig; Annette Heusch-Altenstein; Bachem Verlag;
    ISBN:978-3-7616-2191-2; nog verkrijgbaar via Amazon
    Nijmegen - Kleef - Xanten - Keulen

    Via Coloniensis; duitstalig; Ingrid Retterath, Conrad Stein Verlag; 2e druk 2020; ISBN:978-3-86686-628-7;
    Keulen - Trier

    Terug naar begin

België

  1. Via Scaldea 2e druk 2016; ISBN:978-908214-363-8; Vlaams Compostelagenootschap;
    Een mooie beschrijving van de route vindt je hier.
    Deze gids bevat zowel de tak van route 10 via Gent als route 23 in 2 boekjes, één met de kaarten en één met de tekst.
    Vlissingen - Breskens - Gent - Tournai - Maroilles - Château-Porcien - Reims

    Van het traject via Brugge (via Brugensis) is op dit moment geen gids meer te krijgen. Wel is er hier een track te vinden en hier informatie over overnachtingsmogelijkheden.

    Terug naar begin
  2. Via Brabantica; De 2e druk 2014 Vlaams Compostelagenootschap ISBN:978-90-821436-14; Een mooie beschrijving van de route vindt je hier.
    De 2e druk is een gecombineerde uitgave van de Via Brabantica (route 11) en de Via Gallia Belgica (route 15) in 2 boekjes, een met de kaarten en een met de tekst.
    Bergen op Zoom of Breda - Antwerpen - Geldenaken(=Jodoigne) of Nijvel(=Nivelles);
    en Nivelles - Maubeuge - St.Quentin

    Terug naar begin
  3. Via Monastica; 4e druk 2016; Vlaams Compostelagenootschap; ISBN:978-90-8214-364-5
    Een mooie beschrijving van de route vindt je hier.
    Vessem - Postel - Jodoigne - Namen - Givet - Olloy-sur-Viron - Rocroi

    Terug naar begin
  4. Via Limburgica; 2edruk 2014; Vlaams Compostelagenootschap; ISBN:978-908214-360-7
    Een mooie beschrijving van de route vindt je hier.
    Thorn - Tongeren - Eghezée - Namen - Givet - Rocroi
    Terug naar begin
  5. Via Mosana; Franstalig; versie 2019; Association Belge des Amis de Saint Jacques de Compostelle
    Aken of Maastricht - Luik - Hoei - Namen

    Jacobsweg Belgien: Via Mosana/Via Monastica; versie 2015 Conrad Stein Verlag; ISBN:9783866861398 Aken - Brûly; duitstalig; Conrad Stein Outdoor 139; 1e druk 2004; ISBN:978-3-89392-539-1;
    Aken - Luik - Namen - Rocroi - Brûly (Belgisch-Franse grens)

    Terug naar begin
  6. De Via Gallia Belgica is gebaseerd op het reisverslag van de monnik Albert uit Stade,in de buurt van de monding van de Elbe die naar Santiago pelgrimeerde. Het deel van zijn tocht van de toenmalige abdij van Helecine (nu een indrukwekkend kasteel) tot Saint-Quentin werd de inspiratiebron voor deze route. De naam Gallia Belgica is afkomstig van de Romeinse provincie met die naam, globaal genomen het gebied tussen Noordzee, Nederrijn, de Ardennen en de Seine.

    Via Brabantica en via Gallia Belgica; 2e druk 2015 Vlaams Compostelagenootschap; Deze gids bevat behalve de via Brabantica ook de via Gallia Belgica (behalve het traject Jodoigne-Nivelles). Zie route 11.

    Sentier Via Gallia Belgica; Franstalig; 2e druk 2019; Association Belge des Amis de Saint Jacques de Compostelle
    Hélécine - Jodoigne - Nivelles - Maubeuge - St.Quentin

    GR 655: Sentier vers Saint-Jacques-de-Compostelle : Bruxelles-Paris-Tours; franstalig; FFRP topo guide ref 6551; 1e druk 2013;
    Dit is een GR, die af en toe flinke omwegen neemt in vergelijking met andere gidsen op de betreffende trajecten. Op de hele afstand kan het honderden kilometers schelen! Overigens: vaak wel mooie kilometers, de makers van de GR's maken liever mooie routes dan korte routes!
    Brussel - Saint-Quentin - Compiègne - Parijs - Chartres - Tours of
    Parijs - Orléans - Tours

    Terug naar begin
  7. Via Thiérache; Franstalig; 2e druk 2008; Association Belge des Amis de Saint Jacques de Compostelle
    Een beschrijving vindt je hier.
    Olloy-sur-Viroin - Chimay - Guise - St.Quentin

    Terug naar begin
  8. De GR 12 loopt van Amsterdam naar Parijs. Het Nederlandse deel wordt gevormd door het Floris V pad (LAW 1-3) Amsterdam - Bergen-op-Zoom, daarna volgt een Vlaams en een Waals deel die beide in een gidsje beschreven zijn. Van het Franse deel is geen gids, maar een deel ervan is beschreven in de Topo Guide Les GR de Picardie. Alleen het Waalse deel is ingetekend, omdat het bruikbaar is als vebinding tussen de routes 11 en 21:
    GR12 Bruxelles - frontiere francaise SGR 4; franstalig; uitgave 2009
    ISBN:978-2-930488-10-3

    Terug naar begin
  9. Topogidsen GR5 Noordzee - Riviera:

    Nadat er jarenlang geen Nederlandstalige gidsen van de GR5 meer waren is er tussen 2017 en 2020 een nieuwe nederlandstalige serie verschenen die het hele traject vanaf de Pietersberg bij Maastricht tot het meer van Genève beschrijft. Ik verwijs hiervoor graag naar De GR5 te lijf.

    Er is een variant GR 5F, die vanaf Metz via Nancy langs de Moezel naar de Ballon d'Alsace loopt, en die dus (een flink deel van) het klimwerk in de Vogezen bespaart. Beschreven in:
    Les GR de Lorraine; franstalig; Topo guide FFRP ref 514; 1e druk 2009; ISBN:978-2-7514-0330-9. Alleen nog verkrijgbaar bij bv. Amazon Wel is het mogelijk om op de site van de GR een (niet heel nauwkeurige) track te downloaden. Je moet wel eerst een account aanmaken voordat dat lukt.

    Terug naar begin

Noord Frankrijk

  1. Tournai-Parijs
    Chemin de Compostelle Belgique Paris; Frans- en Engelstalig (in één boekje); Nieuwe uitgave van de 4 Compostela genootschappen op de route: Association Belge des Amis de Saint-Jacques de Compostelle, Saint-Jacques en Boulangrie, Confrérie des Amis de Saint-Jacques de Compiègne en Compostelle 2000; ISBN: 978-2-9565602-2-7; (verkrijgbaar in de webshop van het Vlaams Genootschap. Voor Nederlandse pelgrims zijn de portokosten iets hoger, ik heb het Nederlands Genootschap gevraagd het ook in hun webshop op te nemen.)
    Tournai - Cambrai - St. Quentin - Noyon - Compiègne - Senlis - Parijs.

    Terug naar begin
  2. GR 654: Sentier de Saint-Jacques GR TopoGuide FFRP; ref. 654; franstalig; uitgave 2013; ISBN:978-2-7514-0625-6;
    Namen - Rocroi - Reims - Châlons - Auxerre - Vézelay.

    Een kortere route dan de GR is beschreven door een groep in Reims: Randonneurs et pèlerins 51. Ze nemen soms de GR, maar steken grote omwegen af. Na Reims gaan ze over Troyes in plaats van over Châlons.

    Via Campaniensis; Op weg naar Santiago van de Ardennen naar Bourgondië; werkgroep “Pelgrimspaden”; editie 2020;
    ISBN:978-2-954-356532;
    In het Frans of Nederlands te bestellen op www.randonneurs-pelerins.com. De Nederlandse versie is ook verkrijgbaar bij het Nederlands Genootschap en het Vlaams Genootschap.
    Rocroi - Reims - Sézanne - Troyes - Vézelay

    Ook op deze site wordt ook informatie gegeven over een Chaîne d’hospitalité pèlerine, overnachtingen voor pelgrims bij (ex) pelgrims.

    Terug naar begin
  3. Jakobsweg Marburg - Trier - Vézelay; duitstalig;
    Bergverlag Rother; Stefanie Roth; 1e druk 2016; ISBN:978-3-763344741;
    Marburg - Koblenz - Trier - Metz - Auxerre - Vézelay.

    Jakobsweg Deutschland Frankreich: Trier - Vézelay; duitstalig; 3e druk verschijnt mei 2021; Ingrid Retterath, Norbert Rother; Conrad Stein;
    3e druk 2021; ISBN:978-3-86686-688-1;
    Trier - Metz - Nancy - Auxerre - Vézelay.

    Terug naar begin
  4. Tournai - Reims
    Dit traject wordt ook beschreven in de Nederlandstalige Via Scaldea van het Vlaams Genootschap. Zie route 10.

    Een groep pelgrims uit Tournai (Pèlerins St. Jacques Tournai) heeft, in samenwerking met de Amis des chemins de Compostelle du Nord (Noordfrankrijk) een routegids gemaakt van Tournai naar Reims. Dit zorgt voor een verbinding tussen route 10 en 15, en tussen 10 en 21

    Livret Sur le chemin vers Santiago de Compostela Tournai-Reims; franstalig; Gratis te downloaden op:
    www.st-jacques.be
    Tournai - Sebourg - Maroilles (op route 15) - Chateau Porcien (op route 21) - Reims

    GR 122. Ook deze verbindt route 10 met route 15 (afstand ong. 27 km, langs GR wat meer) en 21 (afstand ruim 200 km). Van dit deel van de GR 122 is er geen gids. De route komt gedeeltelijk overeen met het hiervoor genoemde livret.
    Op www.gr-infos.com/gr122.htm kan je het traject in Google Maps vinden. Vraagt dus wat eigen initiatief. Ik weet niet in hoeverre er ter plekke nog rood-gele markering is bijgehouden
    Vanaf het eindpunt Saint-Fergeux van de GR 122 naar Chateau Porcien op route 21 zit een gaatje van ong. 4 km. Als je in Saint-Fergeux langs de D26 richting zuid het dorp uitloopt, zie je vóór het laatste huis een klein asfaltweggetje schuin linksaf. Dat volg je tot het eind. Rechtsaf ben je dan op route 21 vlak vóór Chateaux-Porcien.

    Terug naar begin
  5. Les chemins de Saint Jacques de Compostelle Reims - Paris; franstalig; Randonneurs et pelerins 51 uitgave 2016;
    Compleet met overnachtingsadressen, kaartjes en routebeschrijvingen.
    Te bestellen op de website van de groep in Reims: www.randonneurs-pelerins.com
    Ook verkrijgbaar als e-book in pdf voor op mobiel of tablet.
    De route volgt globaal de Marne en komt dan langs de Seine Parijs binnen.
    Reims - Epernay - Château-Thierry - La Ferté-sous-Jouarre - Meaux - Parijs.

    Terug naar begin
  6. Chemin de St. Jacques de Compostelle Paris-Sens-Vézelay; franstalig; Association Pèlerins de Saint-Jacques de Compostelle; 3e of 4e druk 2020.
    Deze route loopt globaal genomen langs de Seine en daarna langs de Yonne.
    Op de website van de vereniging staat dat een pdf van de 4e druk kan worden gedownload tegen betaling van 5 euro, en dat het boekje (3e druk, met update) alleen te koop is voor leden. Helaas werkt de website niet goed, zodat het betalen van 5 euro, en het downloaden niet lukt.
    Ik heb contact met ze opgenomen en ze bevestigen dat de website niet goed werkt. Ik kreeg toestemming om op mijn website de volgende regeling te publiceren:
    Leden van andere genootschappen kunnen naar keus het boekje of de pdf bestellen via het contactformulier op bovenstaande website (dat werkt wel) en 5 euro voor de pdf of 28 euro voor het boekje + update + portokosten storten op rekening van:
    MR BEHURET GERALD,
    IBAN: FR76 1870 6000 0072 1715 9086 508
    BIC: AGRIFRPP887
    Parijs - Fontainebleau - Moret-sur-Loing - Sens - Villeneuve-sur-Yonne - Auxerre - Vézelay.

    Terug naar begin
  7. Via Lille naar Chartres en Parijs

    Menen, Lille - Arras et Amiens; Franstalig; Compostelle Nord en Compostelle Arras

    (De situatie rond Lille is op de detailkaart veel beter te zien dan op de grote kaart)
    Het traject van Menen op route 10 naar Lens (86 km) is beschreven door Compostelle Nord in Lille.
    compostelle-nord
    Klik op "Itinéraire de la frontière belge (Halluin) à Libercourt - Meurchin – Lens" om een (Franstalig) gidsje te downloaden.
    Even daaronder kan je ook een Engelse vertaling (zonder de kaartjes) downloaden.
    Menen - Lile - Libercourt - Meurchin - Lens

    Het grootste stuk, Meurchin - Amiens (120 km) is beschreven door Compostelle Arras; Franstalig.
    Het bestaat uit 14 genummerde pdf'jes die elk een stukje route (kaartje en beschrijving) geven. De laatste is een overzichtskaartje. Daarnaast is er een pdf "Hebergements" met overnachtingsadressen.
    Meurchin - Amiens: artois-compostelle (Schuif de pagina omhoog en klik op telechargement)
    Meurchin - Lens - Arras - Amiens

    Chemin de Compostelle Picardie-Vexin, Franstalig; Les Amis du Beauvaisis vers Compostelle, te downloaden boekje; Afstanden: Amiens-Beauvais 65 km, Beauvaic-Epernon 129 km, Beauvais-Chantilly 55km; Laatste update 14 maart 2019; Downloaden (ook gps-tracks): beauvaiscompostelle
    Deze gids is in lage resolutie. Om een exemplaar met hogere resolutie aan te vragen, stuur een email aan: abcompostelle @ hotmail.fr;
    1) Amiens - Beauvais - Mantes-la-Jolie - Epernon (op route 30, Paris-Chartres)
    2) Beauvais - Chantilly (op route 20)

    Epernon-Chartres, Franstalig; Association de Amis de Saint Jacques de Compostelle en Eure et Loir (COMPOSTELLE28),Afstand: 28 km; te downloaden boekje; Downloaden: compostelle28 Je vind daar 3 te downloaden pdf's met: descriptif parcours (routebeschrijving), feuilles de route (beschrijving met kaartjes) en een met de voorzieningen.
    Epernon - Chartres;

    Terug naar begin

Midden- en zuid Frankrijk

  1. De Via Turonensis of Voie de Tours begint in Parijs, maar dankt zijn naam aan de stad Tours aan de Loire. Een mooie beschrijving vind je hier.

    Lepere editions; Chemin de Paris et Tours; franstalig; editie 2020; ISBN:9782915156935
    Parijs - Orléans - Tours - Saintes - Bordeaux - St.Jean-Pied-de-Port.

    Lepere editions; Le Chemin de Paris et Tours par Chartres; franstalig; editie 2020; ISBN:9782915156959
    Parijs - Chartres - Chateaudun - Tours.

    GR 655: Het traject Parijs - Tours, zowel dat via Chartres als via Orléans, is ook opgenomen in Sentier vers Saint-Jacques-de-Compostelle : Bruxelles-Paris-Tours; franstalig; zie beschrijving bij route 15

    Voorbij Tours is er:
    GR 655: Sentier vers Saint Jacques Tours - Mirambeau; franstalig; FFRP topo guide ref 6552; 2e druk 2014; ISBN:978-2-75140-629-4;
    Bezwaar van deze gids is natuurlijk dat hij ophoudt in Mirambeau, een dag of 3 lopen vóór Bordeaux, en dat er (nog altijd(!) geen vervolg is.
    Tours - Châtellerault - Poitiers - Melle - Saintes - Mirambeau

    Topoguide Paris – Saint-Jean-Pied-de-Port; Onbekende auteur; Franstalig Hier in te zien, gratis te downloaden of kant en klaar gedrukt te bestellen
    Parijs - Orléans - Tours - Poitiers - Saintes - Bordeaux - Saint-Jean-Pied-de-Port

    Terug naar begin

  1. a. Variant vanaf Saintes langs de kust: (NIET AAN TE RADEN IN HET ZOMERSEIZOEN, HET ZOEKEN NAAR ONDERDAK KAN DAN ERG LASTIG ZIJN!)

    Gids Saintes - Royan; franstalig; de groep uit Saintes en omstreken heeft deze route uitgezet en beschreven, je kan hier gratis 4 pdf's downloaden met routebeschrijving en kaartjes, en een apart bestand met overnachtingsadressen.
    Saintes - Nieul-les-Saintes - Corne-Royal - Sablonceaux - Royan.

    In Royan neem je het veer over de Gironde naar Pointe de Grave.

    The Voie Littorale; engelstalig; Judy Smith, The Confraternity of Saint James; uitgave 2010, Het boekje is niet meer verkrijgbaar, maar een pdf-document kan worden besteld via een mail aan office@csj.org.uk(met verzoek om een "donativo" te sorten)
    Zie hiervoor ook de site van het Engelse Genootschap
    Pointe de Grave - Soulac-sur-Mer - Biganos - Bayonne - Hendaye

    Traject Pointe de Grave - Sanguinet:
    Op de site van de Association des Amis de St. Jacques en Aquitaine zijn over dit traject een routebeschrijving (franstalig), overnachtingsadressen, informatie over de tijden van de veerboot en over bezienswaardigheden en geschiedenis te downloaden. Er zijn geen kaartjes bij, maar wel een gps-track.
    Scroll op de pagina van de site naar beneden. Onderaan kan je de informatie als pdf downloaden. Voor de track: Afhankelijk van je schermbreedte: ofwel: kijk onder "Accéder aux détails du parcours sur Open Runner" Klik op de hoofdroute in de tekst, ofwel klik op het kaartje op de hoofdroute, en klik dan op de rode spiraal in het (lege) kaartje. In beide gevallen kom je dan op Open Runner, met een kaart "Voie du Littoral en Gironde" Klik op "Télécharger pour un GPS" en dan op "GPX Track" om de track te downloaden.
    Pointe de Grave - Hourtin-Plage - Le Caneau - Le Teich - Sanguinet

    Traject Sanguinet - Bayonne:
    Op de site van de Association Landaise des Amis de St. Jacques kan je een pdf downloaden met een routebeschrijving van dit traject (boven het kaartje). Onder het kaartje vind je een link naar een lijst met overnachtingsadressen in pdf.
    Van de routebeschrijving is ook een Engelstalige versie beschikbaar. Klik daarvoor op het vlaggetje rechtsboven en kies dan Pilgrims infos / Littoral route.
    Op het kaartje is de route ingetekend en er staan overnachtingsadressen op, maar met veel minder gegevens dan in de lijst in pdf.
    De zwarte lijn op het kaartje is de grens van Les Landes.
    Omdat je op het kaartje in kan zoomen zou je deze webpagina op je smartphone kunnen zetten om het te gebruiken als track en wegwijzer naar de overnachtingsadressen, maar houd er rekening mee dat dat alleen lukt als je mobiel on line is.
    Een track van de Voie Litterale die je offline kan gebruiken vind je op de site van het Nederlands Genootschap. Je krijgt dan tracks van alle pelgrimswegen in Frankrijk, waaronder het hele traject van Pointe de Grave tot Irún. (er zijn wel een paar kleine verschillen tussen de Franse routebeschrijving en de track)
    Sanguinet - Mimizan - Messanges - Vieux Boucau - Capbreton - Grens Les Landes

    Doorsteek kustroute - Labouhaire
    Wie de Franse kustroute loopt maar niet de Spaanse of wie over Bordeau loopt maar daarna de Spaanse kustroute wil lopen kan een afsteek langs een voormalige spoorlijn nemen tussen de kustroute en Labouhaire op route 30. Het is voor het grootste deel een fietspad, is ongeveer 20 km lang en gaat vrijwel overal rechtdoor.
    Er is geen beschrijving van, maar dat is nauwelijks nodig. Ik heb er een track van gemaakt en op deze site gezet. Je kan ze hier downloaden.
    Saint-Paul-en-Born - Labouhaire

    Traject Bayonne - Irún
    Om te beginnen: dit traject begint in Bayonne, terwijl de routebeschrijving van het vorige traject ophoudt op de grens van Les Landes. Van daar af is het nog ongeveer 5 km naar de kathedraal van Bayonne. De track van het Nederlands Genootschap (zie hierboven) kan dan goede diensten bewijzen, die neemt een veilige route om van de grens naar Bayonne te gaan in tegenstelling tot het webkaartje dat hierboven is bedoeld).
    Grens Les Landes - Kathedraal Bayonne;

    Wie voor de Spaanse kustroute (route 43) de franstalige gids van Jean-Yves Grégoire gebruikt is hier klaar: die gids begint in Bayonne. Anderen moeten eerst nog in Irún zien te komen.

    De Amis de Saint Jaques des Pyrenees Atlantique hebben hier 3 pdf's met de routebeschrijving. Het zijn nogal ontmoedigende massieve blokken tekst zonder kaartjes. Het kan nuttig zijn om daarbij de hierboven genoemde track van de site van het Nederlands Genootschap te gebruiken. Wel nuttig is de overnachtingenlijst die je hier kan downloaden (bovenste pdf).

    Nog een bron van informatie is de Spaanse website Gronze.com Etapa 1 en 2, met kaartjes en overnachtingsadressen. Als je de site markeert kan je, wanneer je internetverbinding hebt, de adressen gebruiken. De kaartjes heb ik, wat vergroot, op mijn website gezet. Je kan ze hier kan downloaden en afdrukken.

    Terug naar begin
  2. Er zijn op dit traject 2 bewegwijzerde hoofdroutes: die van de GR en een pelgrimsweg, die ondersteund en onderhouden wordt door 5 pelgrimsorganisaties langs de route. Ze lopen soms gelijk op en soms kruisen ze elkaar. De GR gaat via La Charité en dan naar Nevers. Na Périgueux splitst hij in een Westelijke en een Oostelijke tak. De Westelijke tak loopt voor een groot deel gelijk op met de door de pelgrimsorganisaties onderhouden route via La Réole naar Saint-Jean-Pied-de-Port. De Oostelijke tak gaat, net als de "oude" GR, naar Montréal-du-Gers. Hij maakt, zoals je van een GR verwacht, meer (vaak wel mooie!) kilometers dan de pelgrimsweg.
    De pelgrimsweg is ontstaan door het werk van het echtpaar Chassain, die het de ‘historische weg’ noemden. Hij is korter dan de GR, en meer gericht op het volgen van historische wegen. Inmiddels is het werk van Chassain overgenomen door de genoemde 5 pelgrimsorganisaties, die de term ‘historische weg’ niet meer gebruiken. Deze route heeft vanaf Vézelay een zuidelijke tak via Nevers en een noordelijke via via La Charité en Bourges, en neemt na Périgueux de weg via La Réole.

    Pelgrimsweg van Vézelay; Werkgroep Pelgrimsweg Vézelay; Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Nederlandstalige bewerking van een door 5 Franse organisaties onderhouden route;
    Pelgrimsweg van Vézelay via Nevers en via Bourges, editie 2020; ISBN:978-90-808567-0-7;
    Meer informatie over deze gids is te vinden op het portaal van deze route, gemaakt door de 5 Franse organisaties en de Werkgroep Pelgrimsweg Vézelay;.
    Ook op het portaal vind je lijsten met voorzieningen (die staan niet in de gids), zowel als pdf bestand of als gpx of kml bestand (voor route-apps op je smartphone). Verder updates van oudere versies van de gids, een te downloaden boekje met achtergrondinformatie, en de mogelijkheid om de hele gids in pdf te downloaden, zodat je de gids kan inzien voordat je hem koopt, of om op je smartphone te zetten.
    Vézelay - Nevers - La Châtre - Gargilesse of Vézelay - La Charité - Bourges - Gargilesse
    en Gargilesse - Bénévent-L'Abbaye - Limoges - Périgueux - La Réole - Saint-Jean-Pied-de-Port.

    GR 654: Topo Guide GR 654-2; franstalig; 3e druk 2013; Fédération Française de la Randonnée Pédestre; ISBN:978-2-7514-035-1-4;
    Vézelay - La Charité - Nevers - Limoges - Périgueux (vlak voor de splitsing van de route via La Réole en die naar Montréal)

    GR 654: Topo Guide GR 654-3; franstalig; 1e druk 2014; Fédération Française de la Randonnée Pédestre;
    Périgueux - La Réole - - St.Palais - St.Jean-Pied-de-Port - Roncesvalles en
    Périgueux - Montréal

    La voie de Vézelay-La via Lemovicensis , Lepere editions, franstalig , editie 2019-2020;
    Deze route neemt soms de GR, soms de "historische" weg
    Via Nevers of Bourges en La Réole

    Jakobsweg Via Lemovicensis; duitstalig; Randolf Fügen; Outdoor 166 Conrad Stein; 4e druk 2019;
    ISBN:978-3-86686-647-8; Volgt de "historische" weg.
    Vézelay - Bourges of Nevers - Limoges - Périgueux - La Réole - St.Palais - St.Jean-Pied-de-Port

    Terug naar begin
  3. Via Rocamadour
    La Voie de Rocamadour; Bénévent-l'Abbaye - Rocamadour; franstalig , Rando Editions; editie 2017; ISBN:978-2-344021033
    Figeac - Rocamadour - La Romieu

    Ook als alternatief beschreven in Topo Guide GR 65-2; zie route 35

    Terug naar begin
  4. Sur le chemin de Saint Jacques de Compostelle; Vézelay - Le Puy en Velay; Lepere editions; franstalig; editie 2020
    Volgt GR 13 en GR 3

    Verbinding Vézelay - Cluny: Wie vanuit Vézelay via Cluny naar Le Puy en Velay wil gaan kan gebruik maken van een franstalige gids van de route Vézelay - Asisi (de Nederlandstalige gids van de via Francigena gaat wel via Cluny, maar niet via Vézelay). Op de website van de Association CHEMINS d'ASSISE kunt u lid worden van die vereniging, en dan kunt u de gids downloaden. Na Cluny gaat de gids voor ons de verkeerde kant op en moet u gebruikmaken van één van de gidsen genoemd onder route 34.

    Terug naar begin
  5. Französischer Jakobsweg Von Straßburg bis Le Puy-en-Velay; duitstalig; 2e druk 2019; Renate Florl; Bergverlag Rother;
    ISBN:978-3-7633-4366-9
    Straßburg - Belfort - Cluny - Le Puy-en-Velay

    Voor het traject Belford - Cluny kan je ook kiezen voor: Der jakobsweg Breisach - Taizé/Cluny;
    Jakobsweg-Team Winnenden;
    editie 2020; ISBN:978-3-9812350-2-9; webshop
    met alternatief via Taizé;
    Breisach - Thann - Belfort - Gy - Beaune - Cluny,

    Jakobsweg Trier-Le Puy; duitstalig; editie 2020; Ingrid Retterath; Conrad Stein Verlag; ISBN:978-3-86686-662-1;
    Trier - Metz - Cluny - Le Puy-en-Velay

    Voor het traject Cluny - Le Puy-en-Velay is er een tweetalige (Frans en Duits) gids van het Compostellagenootschap van deze streek:
    Chemin de Saint-Jacques de Cluny au Puy-en-Velay; Chemins de Compostelle en Rhône-Alpes; Elk jaar een nieuwe versie; te bestellen via amis-st-jacques.org of te koop in het touristenbureau in Cluny.

    Voor hetzelfde traject Cluny - Le Puy-en-Velay:
    Sentiers vers Saint-Jacques-de-Compostelle Lyon Cluny Le Puy, franstalig; GR TopoGuide 765; FFRandonnée; editie 2018; ISBN:9782751408984
    Cluny - Le Puy-en-Velay
    en Lyon - Le Puy-en-Velay

    Terug naar begin
  6. De weg van Le Puy

    FFRP ref. 650 Sentier vers Saint-Jacques-de-Compostelle: Genève - Le Puy-en Velay;
    GR 65; editie 2019; TopoGuide - Wandelgids Jacobsweg; franstalig

    Jakobsweg Via Gebennensis; duitstalig; Hartmut Engel, Conrad Stein Verlag;
    10e druk 2016; ISBN:978-3-86686-4870;
    Genève - Le Puy-en-Velay

    Topo Guide GR 65-1, GR 65-2 en GR 65-3; 3 deeltjes, franstalig; Fédération Française de la Randonnée Pédestre; editie 2018 - 2020; ISBN:978-2-7514-09738, 978-2-7514-10680 en 978-2-7514-10192; met in deel 2 alternatief (omweg) via Rocamadour
    a: Le Puy - Conques - Figeac - Cahors - Moissac - la Romieu - Condom - Montréal-du-Gers - St. Palais - Ostabat - St.Jean-Pied-de-Port – Roncevaux
    b: Figeac - Rocamadour - Agen - la Romieu

    Chemins de Compostelle - Du Puy en Velay à Saint Jean Pied de Port; Michelin; franstalig; uitgave 2018; ISBN:978-20-671-74016; Handzaam boekje met kaartjes 1:15000, stadsplattegronden, afstanden, hoogteverschillen en nuttige info.

    Le Chemin du Puy; franstalig; Jean-Pierre Siréjol; editie 2020; ISBN:978-2-344041017
    Le Puy-en-Velay - St.Jean-Pied-de-Port

    Lepere editions; Le chemin du Puy; franstalig; editie 2020;
    Le Puy-en-Velay - Conques - Moissac - St.Jean-Pied-de-Port.

    Französischer Jakobsweg Via Podiensis von Le Puy-en-Velay bis zu den Pyrenäen; duitstalig (er is hiervan ook een franstalige versie van 2017)
    5e druk 2019; Bettina Forst; Bergverlag Rother;
    ISBN:978-3-7633-4350-8; met aftakking naar Oloron en de Somport pas.
    Le Puy-en-Velay - Conques - Moissac -Navarrenx - St.Jean-Pied-de-Port.
    en Navarrenx - Oloron - Osse-en-Aspe - Col du Somport

    Jakobsweg Via Podiensis; duitstalig; Hartmut Engel, Conrad Stein Verlag; 8e druk 2018; ISBN:978-3-86686-6140;
    Le Puy-en-Velay - Conques - Moissac - St.Jean-Pied-de-Port.

    Terug naar begin
  7. GR 70, Verbinding Le Puy - Arles

    Veel informatie over deze route is hier te vinden. Als je naar beneden scrollt kan je onder de kaarten, het hoogteprofiel en de fotogalerij een track downloaden: "Google Earth" is (behalve voor Google Earth) ook bruikbaar in Maps.me. Voor andere apps op je smartphone heb je "GPX" nodig.

    Gids: Le Chemin de Régordane, Topo Guide ref 7000; franstalig; editie 2018
    Le Puy-en-Velay - St Gilles

    Terug naar begin
  8. Via Tolosana, Von Arles über Toulouse zu den Pyrenäen; Albrecht Ritter; Rother Wanderführer; editie 2017 ISBN:978-3-7633-4508-3 Ook als app verkrijgbaar.
    Arles - Oloron-Ste.Marie - Col-du-Somport

    Le Chemin d`Arles, Vers Compostelle: La Voie du Sud; franstalig, Louis Laborde-Balen, Jean Pierre Siréjol; Rando Editions;
    ISBN:978-2-344027820; editie 2018
    Arles - Montpellier - Toulouse - Auch - Montesquiou - Morlaàs - Oloron-Sainte-Marie - Col-du-Somport - Jaca - Sangüesa - Puente-la-Reina

    Topo Guide GR 653 Arles - Jaca; franstalig. 2 deeltjes: Arles - Toulouse; ref 6533 editie 2019 ISBN:978-2-7514-10192 en Toulouse - Pau - Oloron-Ste.Marie - Jaca, met variant via Lourdes; ref 6534 ISBN:978-2-7514-09080; editie 2017

    Lepere editions; Le Chemin d'Arles; franstalig; editie 2019-2020; Arles - Toulouse - Col du Somport - Jaca - Puente la Reina.

    Pilgrim Guides to France and Spain; Arles to Puente la Reina; deel 1 Arles - Toulouse en deel 2 Toulouse - Puenta la Reina; engelstalig; Michael Gaches; Confraternity of Saint James; editie 2016

    Via Tolosana: Arles - Puente la Reina; duitstalig; Martin Simon en Norbert Rother, Outdoor nr 162, Conrad Stein; ISBN:978-3-86686-5976; editie 2018
    Arles - Montpellier - Toulouse - Auch - Montesquiou - Morlaàs - Oloron-Sainte-Marie - Col-du-Somport - Puente la Reina

    Terug naar begin
  9. Verbindingen Westelijke Pyreneeën:
    Doorsteken van St Jean-Pied-de-Port naar de Spaanse kustroute, van Lourdes naar Oloron-Ste Marie of naar St Jean-Pied-de Port.

    Voie Nive - Bidassoa; Franstalig; Van St.Jean-Pied-de-Port - Irun (= startpunt kustroute): kan je bij www.aucoeurduchemin.org van elke etappe een routebeschrijving ("topo"), een schematisch kaartje ("Schéma"), en een hoogteprofiel downloaden. Er zijn ook kaartjes, maar die bestrijken lang niet de hele route, alleen enkele details. Ook is er een (beperkt) lijstje overnachtingsmogelijkheden (niet te downloaden, maar je kan het kopieren en in een tekstbestand plakken).
    St Jean P. Port - Bidarray - Espelette - Ascain - Hendaye - Irun
    en Espelette - Ascain via St. Pée

    Saint-Jean-Pied-de-Port - Hendaye/Irun; Hans v.d. Breul; Nederlandstalig gidsje met beschrijving en kaartjes van 2 routes; Een route hoog over de Pyreeën via de GR10 (bergervaring wenselijk) en een route onderlangs de Pyreneeën, door heuvels en valleiën. Hier te bekijken en te bestellen.

    Voie de Piémont (Lourdes - St Jean-Pied-de-Port) Frans of Spaanstalig, Amis du Chemin de St-Jacques de Compostelle en Pyrénées Atlantiques Op de website van de pelgrimsorganisatie www.aucoeurduchemin.org vind je, naar keus in het Frans of Spaans, 4 te downloaden pdf's, met een overzichtskaartje van de hele route, en van elke etappe een schematisch kaartje en een routebeschrijving (bijgewerkt 2020). Geen informatie over overnachtingsadressen.

    Terug naar begin

Spanje

  1. Camino Francés, St.Jean-Pied-de-Port - Santiago de Compostela

    Spaanse St Jacobsroute; Cordula Rabe; Elmar; Nederlandse vertaling van Duitse Rother gids;
    3e druk 2016; ISBN:978-90-3892-5516
    Hiervan is ook een Duitstalige versie:
    Spanischer Jakobsweg; Cordula Rabe; duitstalig; Bergverlag Rother; 14e druk 2019; ISBN:978-3-7633-4330-0;
    Ook als app verkrijgbaar.
    St. Jean-Pied-de-Port - Obanos - Logroño - Santo Domingo - Ponferrada - Santiago - Finisterre - Muxía
    Somport pas - Obanos (vlak voor Puente la Reina)

    Camino Francés, Hans van den Breul; editie 2020; te bestellen op pelgrimsgidsen.nl.
    St. Jean-Pied-de-Port - Obanos - Logroño - Santo Domingo - Ponferrada - Santiago - Finisterre en/of Muxía
    Aanlooproutes St. Palais - St. Jean-Pied-de-Port en Lourdes - St. Jean-Pied-de-Port.

    Chemins de Compostelle - Camino de Santiago; Michelin; franstalig; uitgave 2016; ISBN:978-20-671-48055; Handzaam boekje met kaartjes 1:15000, stadsplattegronden, afstanden, hoogteverschillen en nuttige info.

    A pilgrim's guide to the Camino de Santiago; engelstalig; John Brierley; Findhorn press; A Practical & Mystical Manual for the Modern Day Pilgrim; uitgave 2020; ISBN:978-1-912216109;
    St. Jean - Roncesvalles - Santiago

    Camino de Santiago, Maps only Guide; John Brierley; gedetailleerde kaarten, hoogteprofielen, alternatieven, overnachtingsadressen; uitgave 2020; meertalig o.a.engels, frans en nederlands; ISBN:978-1-912216130;
    St. Jean - Roncesvalles - Santiago - Finisterre - Muxia

    Jakobsweg Camino Francés; duitstalig; Raimund Joos, Conrad Stein Verlag; 23e druk 2020; ISBN:978-3-86686-424-5;
    St. Jean - Roncesvalles - Santiago - Finisterre

    Terug naar begin
  2. Camino Aragonés; Jaca - Puente-la-Reina

    Dit traject is opgenomen in een deel van de gidsen over de Via Tolosana (route 37):

    - Le Chemin d’Arles; Louis Laborde-Balen; Rando Editions (zie route 37),
    - Lepere editions; Le Chemin d'Arles (zie route 37)
    - Pilgrim Guides to France and Spain deel 2 Arles to Puente la Reina; Confraternity of Saint James; (zie route 37)
    - Via Tolosana: Arles - Puente la Reina; Martin Simon en Norbert Rother; Outdoor 162; (zie route 37)
    Het laatste deel van deze gids is hier ook gratis te downloaden in pdf, en ook is daar informatie over deze route (in het Duits) te vinden.

    Ook in een deel van de gidsen van de Camino Frances is dit traject opgenomen (route 40):

    - Spaanse St. Jacobsroute; Cordula Rabe; Elmar (zie route 40)

    - Spanischer Jakobsweg; Cordula Rabe; Bergverlag Rother.(zie route 40)

    Borce - Somport pas - Jaca - Obanos (vlak vóór Puente la Reina op de Camino Frances)

    Terug naar begin
  3. Camino Vasco del Interior / Via de Bayona of Tunnel route
    Bijzonder aan deze route is de tunnel van San Adrián, een op natuurlijke wijze ontstane grot waar de route doorheen gaat. Een aantal jaren geleden was er een engelstalige en een duitstalige gids van deze route, maar die worden niet meer onderhouden. De duitse gids is ook niet meer via de uitgever te verkrijgen. Ik noem hieronder de gegevens ervan, misschien kan je een 2e hands exemplaar bemachtigen.

    Pilgrim guides to Spain; The tunnel route; Engelstalig; Tony Roberts en Eric Walker; uitgave 2010; Nog online te bestellen bij Stanfords
    Irun - Tolosa - Vitoria-Casteiz - Haro - Santo Domingo de la Calzada

    Jakobsweg Durch den Tunnel von San Adrian - Weg der Transhumanz; duitstalig; Michael Kasper; Conrad Stein Verlag
    ISBN:978-3-89392-549-0; 1e druk 2005
    Irun of San Sebastian - Vitoria-Casteiz - Haro - Santo Domingo de la Calzada

    Op de spaanstalige website gronze.com zijn voldoende gegevens beschikbaar om de route te kunnen lopen, en het Spaans hoeft geen belemmering te zijn. Voor wie er daarmee niet uit komt: hier kan je extra informatie en downloads vinden.

    Terug naar begin
  4. Camino del Norte(kustroute)

    St. Jacobsroute Camino del Norte; Cordula Rabe; Rother wandelgidsen; Nederlandse vertaling van een Duitse gids (Elmar); editie 2020; ISBN:9789038924052;
    Ook als app (duitstalig) verkrijgbaar.
    Irún - Bilbao - Santander - Gijón - Ribadeo - Sobrado dos Monxes - Arzúa (op de Camino Francés) - Santiago
    en: Santiago - Finisterre - Muxía.

    Camino del Norte, Hans van den Breul; editie 2020; te bestellen op pelgrimsgidsen.nl.
    Irun - Bilbao - Santander - Gijón - Ribadeo - Sobrado dos Monxes - Arzúa (op de Camino Francés).

    Der Küstenweg; Raimund Joos; Conrad Stein Outdoor 71; duitstalig; ISBN:978-3-86686-405-4; 18e druk 2020
    Irún - Bilbao - Santander - Gijón - Ribadeo - Sobrado dos Monxes - Arzúa (op de Camino Francés) - Santiago

    Camino del Norte - Camino de la Costa; Kathrin Hützen; Pero Negro Verlag; Duitstalig; Editie 2017; ISBN:978-3-906189-20-8 Deze gids neemt een afwijkende route via Oviedo, en dan terug naar de kust.
    San Sebastián - Irún - Bilbao - Santander - Oviedo - Ribadeo - Sobrado dos Monxes - Arzúa (op de Camino Francés) - Santiago

    Camino del Norte and Camino Primitivo, To Santiago de Compostela and Finisterre from Irún or Oviedo; Dave Whitson + Laura Perazzoli; Cicerone; Engelstalig; 3e druk 2019; ISBN:9781786310149 Ook als eBook verkrijgbaar.
    Camino del Norte: Irún - Bilbao - Santander - Villavicioza - Gijón - Ribadeo - Sobrado dos Monxes - Arzúa (op de Camino Francés)- Santiago
    en Camino Primitivo: Villaviciosa (op de Camino del Norte) - Oviedo - A Fonsegrada - Lugo - Arzúa
    en: Santiago - Finisterre

    Terug naar begin
  5. De Camino del Salvador (León - Oviedo) en Camino Primitivo (Oviedo - Lugo - Melide) vormen samen een pittige en bergachtige omweg op het laatste deel van de route naar Santiago. Traditioneel om in Oviedo El Salvador (de verlosser) te vereren in de gelijknamige kathedraal alvorens naar Santiago te gaan. Moderne pelgrims (met bergervaring!) kunnen de omweg maken om bij die traditie aan te sluiten of om zo (een deel van) het drukke laatste deel van de Camino Frances te ontlopen.
    De Camino Primitivo kan ook worden gebruikt als een alternatief voor het laatste deel van de Camino del Norte (route 43)

    Camino del Salvador, Hans van den Breul; editie 2020; te bestellen op pelgrimsgidsen.nl.
    León - la Robla - Mieres - Oviedo

    Camino de San Salvador für Bauchfüßler (= voor slakken); Andrea Ilchmann; Duitstalig; Lehmanns Media; 2e druk 2018; ISBN:978-3-9816815-1-2;
    León - la Robla - Mieres - Oviedo.

    Spaanse website gronze.com
    Je vindt hier een globale beschrijving en per etappe een kaartje, routebeschrijving, kml track (voor google earth of maps.me), bijzonderheden en een hoogteprofiel.
    Wel is alles in het Spaans en alleen te gebruiken als je on-line bent.
    León - la Robla - Mieres - Oviedo.

    Camino Primitivo; nederlandstalige gids; Hans de Breul; editie 2019;
    te bestellen op pelgrimsgidsen.nl.
    LLanes (op de camino del Norte) - Ribadessella - Oviedo - Lugo - Santiago - Finisterra en/of Murcia
    en: Lugo - Sobrado dos Monxes(op de Camino del Norte) - Arzúa (op de Camino Francés) - Santiago

    Jakobsweg Camino Primitivo; duitstalig; Raimund Joos en Michael Kasper, Conrad Stein Verlag; 7e druk 2018; ISBN:978-3-86686-482-5; Oviedo - A Fonsagrada – Lugo - Melide (op de Camino Francés) - Arzua - Santiago - Finisterre
    of Lugo - Sobrado dos Monxes - Arzua

    De camino Primitivo wordt ook beschreven in: Camino del Norte and Camino Primitivo, To Santiago de Compostela and Finisterre from Irún or Oviedo; Dave Whitson + Laura Perazzoli; Cicerone; Engelstalig; zie route 43.

    Terug naar begin
  6. Camino de Invierno:
    De camino de Invierno kan een alternatief zijn voor het drukke laatste stuk van de Camino Frances.
    Hij heet zo (invierno = winter) omdat de omstandigheden op de pas bij Cebreiro 's winters nogal bar kunnen zijn. Deze wat lagere (en langere) route is dan een alternatief.

    De route is in 2015 officieel erkend als route naar Santiago, en over het algemeen goed bewegwijzerd. Er zijn nog niet overal pelgrimsherbergen, dus je zal af en toe ook in hostals moeten slapen, wat iets duurder uitkomt dan de herbergen langs de camino Frances. Daar staat tegenover dat het er heelijk rustig is!
    Bij Lalin komt de Camino de Invierno uit op de Camino Sanabrés, maar de meeste gidsen van de Camino de Invierno beschrijven ook nog het laatste deel van de Sanabrés tot Santiago.
    Zie voor een meer uitgebreide beschrijving het Vlaams Genootschap

    Wintercamino - Camino de Invierno; werkgroep Pelgrimsweg Camino Invierno van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob; Versie 2016; Als pdf gratis te downloaden op de werkgroeppagina op de site van het Genootschap; Gebaseerd op: Camino de Santiago, Guía del camino de Invierno (zie hieronder). Zonder kaartmateriaal.
    Ponferrada - Lalin - Santiago

    Camino Sanabrés & Camino Invierno; John Brierley; Engelstalig; editie 2021; ISBN:9781912216215;
    Ponferrada - Lalin
    en Granja de Moreruela - Ourense - Lalin - Santiago

    Le Camino de Invierno; Franstalig; Gérard du Camino; 1e druk 2015; ISBN:979-10-91645-04-1;
    Ponferrada - Las Medulaz - Silleda - Santiago.

    Camino de Santiago, Guía del camino de Invierno; Spaanstalig; José D. Rúa Perez; A Pena D´Agua Edicions; 5e druk 2019; ISBN:978-84-935109-9-2; Met geschetst kaartmateriaal. Dat kaartmateriaal zou beter kunnen, de kaartjes zijn zo getekent dat je altijd van links naar rechts loopt. Omdat de route van Oost naar West gaat is dus op de kaartjes het noorden meestal (ongeveer) onder. Kompasroosjes op de kaartjes zouden erg handig zijn, maar die ontbreken. Toch is het een uitstekende gids, de auteur woont langs de route en loopt hem regelmatig na. Hij wordt ondersteund door een actieve pelgrimsvereniging.
    Er is (sinds kort)van deze gids ook een Engelstalige versie, Way of St. James, guide of the Winter way. Die kan je hier bestellen.
    Ponferrada - Lalin - Santiago

    Er is nog een vereniging (70 km verderop) die een gids gemaakt heeft van deze route, en ook zij hebben een Spaanse en een Engelse editie, beide met getekende kaartjes, hoogteprofielen en uitgebreide beschrijvingen van de etapes; Je kan de Engelse versie hier bestellen. Ook kan je, als je bovenaan de pagina op "THE WAY" klikt, de gids on-line bekijken. Voor de Spaanse versie: klik op het Spaanse vlaggetje.
    Ponferrada - Lalín(A Laxe)
    Zie voor Lalín(A Laxe) - Santiago: route 46

    Terug naar begin
  7. Vía de la Plata en Camino Sanabrés
    De Vía de la Plata loopt van Sevilla naar Astorga, waar hij aansluit op de Camino Francés. De Camino Sanabres takt hier van af en gaat via Ourense naar Santiago.

    Dit is natuurlijk geen route van Nederland of Vlaanderen naar Santiago.
    Ik noem hem hier omdat je hem kan gebruiken om het drukke laatste deel van de Camino Frances te ontlopen: Volg vanaf Astorga de Oostelijke tak tegen de richting in naar Granja de Moreruela en neem dan de westelijke tak naar Santiago.
    En als je in Ponferrada de Camino de Invierno (route 45) kiest kom je in Lalin op de Camino Sanabrés terechht.

    Blik op oneindig; nederlandstalige gids voor de pelgrim op de Vía de la Plata; Hans de Breul; editie 2020;
    Deze gids beschrijft zowel de route naar Astorga op de Camino Francés als de route via Ourense en Lalin naar Santiago. Te bestellen op pelgrimsgidsen.nl.
    Sevilla - Granja de Moreruela - Ourense - Santiago
    en Granja de Moreruela - Astorga

    Vía de la Plata / Mozarabischer Jakobsweg; duitstalig; Raimund Joos en Michael Kasper; Conrad Stein Verlag;
    8e druk 2019; ISBN:978-3-86686-440-5
    Sevilla - Granja de Moreruela - Astorga
    en Granja de Moreruela - Ourense - Santiago

    Vía de la Plata; Jakobsweg von Sevilla nach Santiago de Compostela; duitstalig; Cordula Rabe; Bergverlag Rother; In deze gids is de route naar Astorga niet opgenomen. Wel is de route van Santiago naar Finisterre en Muxia (route 47) opgenomen.
    ISBN:978-3-7633-4333-1; 4e druk 2020;
    Sevilla - Riego del Camino - Ourense - Lalin - Santiago
    en Riego del Camino - Astorga - Santiago - Finisterre - Muxia

    Terug naar begin
  8. Camino Finisterre en Muxia
    Finisterre betekent "einde van de aarde". Van oudsher liepen pelgrims, nadat ze in Santiago waren aangekomen, nog door naar de kust, naar het meest westelijke punt van Europa, om daar een jacobsschelp te zoeken als bekroning van hun pelgrimage: Finisterre (of plaatselijk Fisterra).
    Ook voor moderne pelgrims is het een mooie afsluiting van de pelgrimstocht om na het vieren van de aankomst in Santiago, en na de drukte van het laatste kilometers, door te lopen naar de kust. Weg van al die drukte, de zee zien en de golven die stukslaan op de rotsen, en zo het einde van je pelgrimstocht tot je te laten doordringen.
    Behalve Finisterre is daarvoor ook Muxia in trek.

    A pilgrim's guide Camino Inglés - Camino Finisterre; meertalige (o.a. Nederlands) gids; John Brierley;
    ISBN:9781-9-1221-612-3; uitgave 2020.
    De Camino Inglés loopt van A Coruña naar Santiago. Historisch was hij belangrijk voor pelgrims die per schip uit Engeland kwamen en dan van A Coruña naar Santiago liepen. Op deze site heeft hij geen nummer, omdat het geen route is van Nederland of Vlaanderen naar Santiago. Ik neem de gids op omdat hij de routes van Santiago naar Finisterra en Muxia beschrijft. a: A Coruña - Santiago b: Santiago - Negreira - Olveiroa - Fisterra.
    c: Fisterra - Muxia - Negreira

    Zie verder onder route 40, 43 en 46, waar diverse gidsen staan die ook de routes naar Finisterre en Muxia beschrijven.

    Terug naar begin
















































r1 r1 r2 r2 r3 r4 r5 r6 r6 r7 r10 r11 r12 r12 r13 r13 r14 r15 r16 r17 r18 r20 r21 r22 r23 r26 r34